SPSS ile Mann Whitney U testi
Tanım
Mann-Whitney U testi, bağımsız örneklem t testine alternatif olan non-parametrik bir testtir. Bu test, benzer popülasyondan gelen iki bağımsız grup arasında ortalama farkına bakmak, ve gruplar arasında fark ya da eşitliği belirlemek için kullanılır. Mann-Whitney U testi genellilkle bağımlı değişken sıralı olduğunda ya da t-test için gerekli varsayımların sağlanmadığı durumlarda kullanılır.
Mann-Whitney Testinin Varsayımları
Bu test non-parametrik bir test olduğu için, elde edilen skorların dağılımıyla ilgili herhangi bir varsayım gerekli değildir, ancak unutulmamalıdır ki, eğer parametrik bir test kullanılabiliyorsa öncelikli olarak bu tercih edilmelidir böylece testin gücü düşürülmemiş olur. Bu test için bir kaç gerekli ön-şart (varsayım) aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Bağımsız değişkenin kategorik olması (örneğin, erkek ve kadın gibi)
- Bağımlı değişkenin sürekli yada sıralı olması (örneğin, programlama başarı puanı, tutum puanı, ya da programlamaya karşı öz-yeterlilik düzeyi)
- Popülasyondan seçilen örneklemin random (rastgele) olması
- Gruplardan elde edilen skorların normal dağılım göstermemesi. (örneğin, kadın ve erkek grubu için skorların dağılımları normal olmamalıdır)
Çalışan bir örnek
Veri Seti
İhtiyacınız olan veri setini indirmek için tıklayın. bu veri setini daha önce bağımsız örneklem t testinde kullandık, ve bu test için gerekli varsayımları sağlıyor.
Örnek Durum
Bir öğretmen programlama dersine yönelik geliştirdiği tutum anketini öğrencilerine uygulamış ve elde ettiği verilere göre kadın ve erkek öğrenciler arasında derse yönelik tutum açısından bir farklılık olup olmadığını test etmek istemiştir. Buna göre, öğretmen öğrencilerinin derse yönelik tutumlarını bir anket yardımıyla toplamış ve excel programına yüklemiştir.
Varsayımların Kontrolu
Varsayımların kontürülden önce verilerin SPSS'e uygun şekilde girilmesi gerekir. Bu adımı doğru bir şekilde yapıldığını varsayarak devam ediyorum. Bağımsız değişkeni SPSS'e girerken variable view kısmında mutlaka cinsyet değişkeninin nominal, tutum değişkeninin ise scale olarak işaretlendiğinden emin olunmalıdır. Bu 1. e 2. varsayım için gereklidir. 3. varsayım için örneklemin birbirinden farklı olması, yani bir grupta yer alan bireylerin bir diğer grupta olmaması ve rastgele seçilmiş olması gerekir. 4. varsayımda, grupların normal dağılım göstermediğinden emin olunmalıdır. Bu testi yapabilmek için SPSS'de Analyze menüsünden Descriptive Statistics seçeneğini seçip, Dependent List kısmına bağımlı değişkenimizi Factor List bölümüne ise bağımsız değişkenimizi atıyoruz. Daha sonra Plots butonuna tıklayıp açılan pencereden Normality plots with tests seçeneğini seçiyoruz. Bütün bu aşamaları aşağıdaki resimde görebilirsiniz.
! isterseniz Explore Plots penceresinden Histogram seçeneğini seçerek sonuç ekranından grafikleride yorumlayarak normality hakkında yorum yapabilirsiniz.
.JPG)
Daha sonra sırasıyla Continue ve OK butonlarına basıp ve sonuçları yorumlayalım. Eğer aynı veri seti üserinde çalışıyorsanız aşağıdaki gibi bir sonuç elde etmelisiniz.
Bu sonuca göre, örneklem sayımız 50'den büyük olduğu için Kolmogorov-Smirnov test sonucuna bakıyoruz.Bu sonuç içerisinde eğer Sig. değeri 0.05'den küçükse yani anlamlıysa, erkek ve kadın gruplarındaki verilerin normal dağılım göstermediğini söylüyoruz. bu sonuçla birlikte, 4. varsayımıda sağlamış oluyoruz.
SPSS'te Mann Whitney U Testinin Uygulanma Adımları
-1- Mann Whitney U testini gerçekleştirmek için aşağıdaki gibi, Analize menüsünden nonparametric Tests seçeneği alt menüden ise Independent Sample seçilir.
-2-Aşağıdaki gibi bir ekran açılacaktır. Bu ekranda Objective sekmesi için bir değişiklik yapmanıza gerek yok, Fields sekmesine geçerek cinsiyet değişkeni Groups alanına tutum_puanlari değişkeni iseTest Fields alanına aktarılır. Daha sonra yapılması gereken ise sadece Run butonuna tıklamaktır.
Sonuçların Yorumlanması
Eğer aynı veri setini kullandıysanız yukarıdaki gibi bir sonuç elde etmelisiniz. Bu sonucu daha anlamlı bir şekilde yorumlayabilmek için üzerine çift tıklamalısınız kaşınıza aşağıdaki gibi bir ekran çıkacaktır. Bu ekran içerisinde bakacağımız ilk şey sağ tarafta bulunan bölümde Sig. değeri olmalıdır bu değer p değeri olarak adlandırılır ve eğer 0,05'den büyükse null Hipotez, anlamlı fakrlılık yoktur, kabül edilir. Bizim sonuçlarımızda bu değer p=0,408 yani >0,05 olduğu için gruplar arasında anlamlı bir fark olmadığı sonucuna varılmalıdır. ve bu sonuçlar APA stiline göre aşağıdaki gibi yazılabilir.
Bu test için, çok detaylı olmamak kaydıyla, analiz SPSS'de yukarıdaki gibi yapılabilir. Eğer konuyla ilgili sorunuz ya da öneriniz varsa lütfen aşağıya yorumlarınız eklemeyi unutmayın.
Dr. Öğretim Üyesi Kürşat Arslan (KA)
